ਗਾਜ਼ਾ ਜੰਗ: ਮੌਤ ਦਾ ਤਾਂਡਵ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟ

ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਵਾਜ਼ ਬਿਊਰੋ
ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ, ਜੋ ਕਿ ਫਲਿਸਤੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੰਗ, ਨਾਕਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਹੈ। 7 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜੰਗ ਨੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫੌਜ (ਆਈ.ਡੀ.ਐਫ.) ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 60,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਲਿਸਤੀਨੀ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 1,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।

ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾਵਾਂ: ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ `ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ `ਤੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਾਨ ਲੈਣ ਪਹੁੰਚੇ ਲੋਕਾਂ `ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ `ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ 23 ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਹਿਊਮੈਨੀਟੇਰੀਅਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ (ਜੀ.ਐਚ.ਐਫ.) ਦੇ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਯੂਸੁਫ ਆਬੇਦ, ਜੋ ਖੁਦ ਭੋਜਨ ਲੈਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਨੁਸਾਰ, “ਅਸੀਂ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਤਿੰਨ ਲੋਕ ਜ਼ਮੀਨ `ਤੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਲੱਥਪੱਥ ਪਏ ਸਨ। ਮੈਂ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਸੀ।” ਦੱਖਣੀ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਨਾਸਿਰ ਹਸਪਤਾਲ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠ ਤੇਈਨਾ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਸਨ, ਜੋ ਖਾਨ ਯੂਨਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਕੂਸ਼ ਅਤੇ ਮੋਰਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ `ਤੇ ਵੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਿੱਥੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਇੱਕ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ 27 ਮਈ ਤੋਂ 31 ਜੁਲਾਈ 2025 ਤੱਕ ਜੀ.ਐਚ.ਐਫ. ਦੇ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ 859 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਜਦਕਿ ਸੈਂਕੜੇ ਹੋਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਹਤ ਟਰੱਕਾਂ ਦੇ ਰਸਤਿਆਂ `ਤੇ ਜਾਨ ਗਵਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਭੁੱਖਮਰੀ: ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ 20 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦੀ ਕਗਾਰ `ਤੇ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੀ ਨਾਕਾਬੰਦੀ, ਜੋ 2007 ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਨੇ ਭੋਜਨ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਾਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਡਬਲਯੂ.ਐਫ.ਪੀ.) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਗਭਗ 1.1 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ‘ਗੰਭੀਰ ਭੁੱਖਮਰੀ’ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਦਕਿ 3,00,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨਾਕਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਤਾਂ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ.) ਅਨੁਸਾਰ, ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਮਾਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ `ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ: ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਸਿਰ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਔਦਾ ਹਸਪਤਾਲ, ਜੰਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਸਿਰ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਈਆਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸੈਂਕੜੇ ਮਰੀਜ਼ ਮਿਲੇ, ਪਰ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਔਦਾ ਹਸਪਤਾਲ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਕਿ ਨੇਟਜ਼ਾਰਿਮ ਕਾਰੀਡੋਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜੀ.ਐਚ.ਐਫ. ਰਾਹਤ ਕੇਂਦਰ `ਤੇ ਹੋਈ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ 5 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 27 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।
ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੰਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 11,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਅਤੇ 16,000 ਔਰਤਾਂ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ `ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੱਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਬੰਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਬਚੇ ਹਨ, ਉਹ ਓਵਰਲੋਡ ਹਨ।
ਜੰਗ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ: 7 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਇਸ ਜੰਗ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਤੇ 2,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਧਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ `ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ 70% ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 1.7 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਹਮਾਸ ਦੇ ਬੰਧਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਉਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੇਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਹਤ ਸਮਾਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ:ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਸੰਕਟ `ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੀ ਨਾਕਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੰਗਾਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ। ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਸਮਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਹਤ ਟਰੱਕਾਂ `ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਰਾਹਤ ਸਮਾਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਨਾ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਨਤੀਜੇ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ: ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹਰ ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਦਿਨ ਨਾਲ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭੁੱਖਮਰੀ, ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਲਈ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜੰਗਬੰਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।